Rak jelita grubego od kilku lat walczy o niechlubne miano jednego z czołowych, wśród nowotworów złośliwych, zabójców populacji krajów rozwiniętych. Zarząd Powiatu Częstochowskiego w trosce o zdrowie mieszkańców ogłosił konkurs ofert na wybór realizatora „Programu profilaktycznego wczesnego wykrywania raka jelita grubego dla mieszkańców powiatu częstochowskiego na lata 2020 – 2021”.
Wprowadzenie
Rak jelita grubego to w krajach europejskich drugi, po raku płuca u mężczyzn i raku piersi u kobiet, najbardziej rozpowszechniony typ nowotworu. Rozwija się powoli, zwykle kilkanaście lat, głównie z polipów. Początkowo niewielkie polipy powstają ze zmutowanych komórek nabłonka jelita grubego. Niektóre z nich rozrastają się nadmiernie, zachodzą w nich kolejne mutacje, aż w końcu rozwija się nowotwór, przyjmując w pierwszej fazie formę łagodnych zmian, czyli gruczolaków. Ich usunięcie skutecznie zapobiega przekształceniu w inwazyjnego raka, zaś wykrycie początkowego stadium nowotworu złośliwego daje szansę na całkowity powrót do zdrowia. Stąd tak ważne jest odpowiednio wczesne wykrycie choroby. U chorych na raka jelita grubego, nawet jeśli wiemy, na jakie czynniki byli narażeni, trudno jest określić, który z nich odegrał kluczową rolę w rozwoju raka. Poznano wiele czynników ryzyka rozwoju tego nowotworu. Niektóre z nich można kontrolować (np. palenie, dieta) innych nie (np. wiek, predyspozycje genetyczne). Szansa zachorowania na nowotwór rośnie po 50. roku życia; 9 na 10 osób, które zachorowały na nowotwór ma 50 i więcej lat.
Kto będzie objęty programem?
Programem objęci będą mieszkańcy powiatu częstochowskiego, którzy spełniają następujące kryteria:
• osoby w wieku 50 – 65 lat dla populacji bezobjawowej, niezależnie od wywiadu rodzinnego,
• osoby w wieku 40-49 lat bez objawów raka jelita grubego, które miały w rodzinie przynajmniej jednego krewnego pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci) z rakiem jelita grubego,
• osoby w wieku 25-49 lat u których występuje Zespół Lyncha, czyli dziedziczny rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością, (w tym przypadku potrzebne jest potwierdzenie z Poradni Genetycznej dla osób, które dotychczas nie leczyły się z powodu nowotworów jelita grubego).
Do badania nie będą kwalifikowane osoby, które miały wykonaną kolonoskopię w ciągu ostatnich 10 lat.
W ramach realizacji programu i środków finansowych przewiduje się objęcie badaniem 300 osób. Ilość może ulec zmianie, w zależności od zgłoszenia się uczestników do programu.
Jakie badania będzie obejmował program?
Wykonawca projektu zobowiązany będzie do:
• przeprowadzenia kampanii promocyjno – informacyjnej,
• przeprowadzenia edukacji zdrowotnej dotyczącej zwiększenia świadomości na temat profilaktyki pierwotnej i wtórnej raka jelita grubego w tym czynników ryzyka jego powstania oraz wczesnych objawów podczas wizyty lekarskiej,
• przeprowadzenia wywiadu lekarskiego z osobami uczestniczącymi w programie polityki zdrowotnej,
• przeprowadzenia indywidualnego badania lekarskiego, w tym badania per rectum pacjenta uczestniczącego w programie wraz z wydaniem pacjentowi opisu wyników badania i wypełnionej karty badania profilaktycznego. Przeprowadzenie edukacji oraz wydanie pacjentom zakwalifikowanym do badania recepty na preparat do oczyszczenia jelita wraz z instrukcją przygotowania,
• w przypadku obciążającego wywiadu uzyskanego od pacjenta lub nieprawidłowości w badaniu, w tym badaniu per rectum, lekarz zleci badania przesiewowe,
• wykonania badania kolonoskopowego diagnostycznego z ewentualnym pobraniem wycinków do oceny histopatologicznej lub z wykonaniem polipektomii wraz z wydaniem pacjentowi opisu wyników badania,
• podjęcia decyzję co do dalszego leczenia pacjentów,
• skierowania pacjentów z nieprawidłowym wynikiem do odpowiedniej placówki specjalistycznej w celu dalszej diagnostyki bądź leczenia,
• sporządzenia dokumentacji medycznej z przeprowadzonych badań,
• zgłoszenia wykrytych nowotworóo do regionalnego rejestru nowotworów, według zasad określonych w odrębnych przepisach,
• sporządzenia sprawozdania z realizacji programu.
Kiedy będą wykonywane badania?
Termin realizacji programu: od dnia podpisania umowy do dnia 15 grudnia 2020 r.
Jakie będą koszty programu?
Całkowity koszt –114 600 zł.
Kolonoskopia – dlaczego jest taka istotna?
Kolonoskopia to badanie w trakcie którego ogląda się jelito grube od środka. Badanie wykonuje się miękką, giętką rurką - kolonoskopem, którą lekarz wprowadza do oczyszczonego jelita grubego.
Istotą profilaktycznej kolonoskopii jest odnalezienie bezobjawowych zmian i o ile to możliwe, ich usunięcie. Takie postępowanie pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego nawet o 60-90%. Objawy niepokojące, które często występują dopiero w zaawansowanym procesie nowotworowym to:
• zmiana rytmu wypróżnień w ostatnich kilku miesiącach,
• krwawienie przy oddawaniu stolca,
• stolce ołówkowate,
• niedokrwistość,
• osłabienie,
• pobolewania brzucha,
• utrata masy ciała.
Rak jelita grubego rozwija się ze zmian łagodnych, tak zwanych polipów. Taka przemiana trwa najczęściej kilkanaście lat. Dlatego też, poddając się badaniu kolonoskopowemu odpowiednio wcześnie i usuwając polipy można zapobiec rozwojowi raka. Wcześnie wykryty rak jest również bardzo często wyleczalny. Korzyści z wykonywania badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego wynikają z rokowań chorych z rozpoznaniem ustalonym we wczesnych stopniach zaawansowania. Wyniki działań prewencyjnych są bardzo dobre. Wykazano, że wykonywanie pełnej kolonoskopii (badanie endoskopowe całego jelita) z usuwaniem polipów w prowadzi do zmniejszenia zapadalności na raka jelita grubego o 76-90%. Niestety w Polsce, w ponad połowie przypadków rak jelita grubego rozpoznawany jest zbyt późno, w momencie, gdy jest już znacznie zaawansowany. Odsetki 5-letnich przeżyć wahają się w granicach od 21,2% do 24,8%, podczas gdy w niektórych krajach europejskich wynoszą ok. 50% (np. w Holandii 52,4 - 58,7%).
Jakie korzyści z wdrożenia programu?
• zmniejszenie zapadalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów złośliwych jest uznawane za priorytet zdrowotny, określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27.02.2018 r. w sprawie priorytetów zdrowotnych (Dz. U. z 2018, poz. 469),
• korzyści z wykonywania badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego wynikają z możliwości rozpoznawania zmian przedrakowych (polipów gruczołkowatych) oraz dobrych rokowań chorych z rozpoznaniem ustalonym we wczesnych stopniach zaawansowania. Wyniki działań prewencyjnych są bardzo dobre. Wykazano, że wykonywanie pełnej kolonoskopii (badanie endoskopowe całego jelita) z usuwaniem polipów prowadzi do zmniejszenia zapadalności na raka jelita grubego o 76-90%,
• u chorych, u których stwierdza się ograniczoną (wczesną) postać raka jelita grubego, odsetek 5-letnich przeżyć wynosi 90%. Dlatego wykonywanie badań przesiewowych jest bardzo istotne,
• w powiecie częstochowskim żaden ośrodek nie został wybrany na realizatora ogólnopolskiego Programu badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego, a zatem dostępność do świadczeń przewidzianych w ww. Programie finansowanym przez Ministerstwo Zdrowia, jest dla mieszkańców naszego powiatu ograniczona,
• Zwiększenie świadomości zagrożeń wynikających z wczesnych objawów jelitowych, ich powikłań oraz korzyści wynikających z działań profilaktycznych.
Ogłoszenie konkursu ofert na wybór realizatora "Programu profilaktycznego wczesnego wykrywania raka jelita grubego dla mieszkańców powiatu częstochowskiego na lata 2020 -2021", realizacja w 2020 roku.
http://www.powiat-czestochowski.4bip.pl/index.php?job=wiad&idg=6&id=858&x=8&y=66&n_id=7373
